Sample Rate,Nyquist Theorem,Dithering

Genel olarak üzerinde tartışmak ve bilgilenmek istediğim bir konu hakkında konuşmak istiyorum.Öncelikle sample rate'den anladığım kadarını anlatıp aklıma takılan bir kaç şeyden bahsedeceğim.Sample rate bir saniye içerinde analog sinyalden alınan örnekleme sayıdır birim olarak kHz kullanılır.
1)Bunu Nyquist teorisi ile yorumlarsak birimin kHz olmasının sebebi;sample rate saniyedeki örnek sayısı frekans ise saniyedeki titreşim sayıdır burda bir ilişki olduğunu okudum ama bu ilişkiyi pek kavrabildiğimi söyleyemeyeceğim bu ilişki tam olarak nedir yani sample rate sistemin frekans aralığını nasıl belirliyor frekans bir saniyedeki titreşim sayısıdır yani bir saniyede biz bir tane frekans mı yayıyoruz masaya vurduğumuz zaman yoksa belli bir aralık mı oluşuyor çünkü titreşim sayısı arttıkça frekans artar ses tizleşir diyoruz burdan çıkan anlama göre tek frekansdan bahsediyormuşuz gibi oluyor.
2)''Nyquist teorisine göre dijital ortamda kayıt edilebilecek ve üretilebilecek en yüksek frekans,sampling rate'in %45-%50'i kadar olabilir.''Bu cümlede tam olarak anlatılan nedir ?
3)''Bu ölçü 40 kHz sample rate ile çalışan sistemde 20 kHz'nin üzerindeki sesleri kesebilmek için %45 olarak alınır yani 40 kHz sample rate yerine 44.1 kHz kullanılır.''Nedeni tam olarak nedir ?
4)Dithering işlemi tam olarak nedir bu işlem ile 96 kHz tekrar 44.1 kHz'e düşürülecekse neden kaydımızı 96 kHz alıyoruz ?

Bence digitizing işlemi(A/D çevrim) için önemli noktalara değindim hem diğer arkadaşlar için hemde benim kafama takılan noktalar için iyi bir cevap olacak bu konu hakkında bilgisi olan herkezden yardım bekliyorum teşekkürler.

İlk 3 ü teoriden yola çıkıldığı için ben bişey demek istemiyorum. Dersem işin içine kendi yorumumda girer iyice kafa karıştırır yanlış şeyler söyliyebilirim. Ama 4. sorundaki Dithering işlemini açıklıycak olursam Ayarların yüksek olması kalitenin yüksek olmasıdır düz mantıkla. Ancak bu paylaşım yada basım anında düşürülüp indirgenir. Yüksekte çalışılıp sonradan indirilmesi ise önceden yaşanabilecek kayıpların önüne geçmek içindir. Yani risk almak istemezler. Haklılarda. Ufak bir not olarakta ukalalık olarak algılanmasın ama 96 kHz i eğer örnek olarak vermediysen son olarak 192 kHz çeviricilerde var.

Alıntı:

---

skorey Nickli Üyeden Alıntı

İlk 3 ü teoriden yola çıkıldığı için ben bişey demek istemiyorum. Dersem işin içine kendi yorumumda girer iyice kafa karıştırır yanlış şeyler söyliyebilirim. Ama 4. sorundaki Dithering işlemini açıklıycak olursam Ayarların yüksek olması kalitenin yüksek olmasıdır düz mantıkla. Ancak bu paylaşım yada basım anında düşürülüp indirgenir. Yüksekte çalışılıp sonradan indirilmesi ise önceden yaşanabilecek kayıpların önüne geçmek içindir. Yani risk almak istemezler. Haklılarda. Ufak bir not olarakta ukalalık olarak algılanmasın ama 96 kHz i eğer örnek olarak vermediysen son olarak 192 kHz çeviricilerde var.

---

Cevabınız için teşekkürler dithering işleminin pek bir estantanesi yok sanırım çünkü projeyi export ederken Fl'de dithering sekmesi var yani sadece aktif hale mi getiriyoruz ? 192 kHz'nin olduğunu biliyorum fakat şöyle bir nokta var okuduğuma göre insan 20 kHz duyabildiğine göre teoridende yola çıkarsak 44.1 kHz'de yukarısı örneklesek bile insan kulağı duyamayacağı için bir önemi olmuyor 96 kHz kullanılmasını ise şu şekilde açıklanmış 20 kHzden yukarı olan sesleri filtrelerken 96 kHz'de filtrelemenin 44.1 kHz'de filtrelenmesi ile arasındaki fark olarak belirtiyor yani gereksiz frekanslar sinyal dijitale çevrilmeden önce temizleniyor ve bu pek anlamadığım sebepten ötürü 96 kHz'de daha doğru bir şekilde gerçekleşiyor.Bu seslerin filtrelenmesi 96 kHz'de olabiliyor zaten 96 kHz ile 192 kHz arasındaki kalite farkı çok yüksek sistemlerde farkedilebilir seviyede diye biliyorum yani 192 kHz gereksiz kalıyor.Son olarakta Nyquist teoremi sonradan ispatlanmış.

1,2-Frekans zamanla ters orantilidir, f=1/t, saniyedeki salinim sayisini ifade eder, tiz sesler cok salinir(titresir), kalin sesler az salinir, yani frekans saniyedeki titresim sayisidir. Sample rate de saniyedeki ornekleme oranidir, sample rate yukseldikce saniyedeki ornekleme orani artar ve sesi daha detayli analiz etmis oluruz.
Mesela sample rate 10 kHz iken , yakalayabildigimiz frekans araligi yaklasik 5kHz olur, insan kulagi maksimum 20kHz frekans araligini yakalayabildigi icin ,kayitlari en ideal 44,1 kHz sample rate olarak aliyoruz (iki katindan biraz fazla).
3- Digital olarak calistigimizdan, kayit ettigimiz sese cok yakindan bakarsak, sinyal duz degildir, testere gibidir ,bu keskin kenarlari yuvarlamak icin dithering yapilir.

Cevabınız için teşekkür ederim ama biraz daha detaya inmek istiyorum neden 40 kHz değilde 44.1 dir ? Bunun alias frekanslarla bir ilişkisi vardır deniliyor ama nasıl bir ilişki olduğunu çözemedim ki zaten stüdyolarda 96 kHz kullanımının nedenide bu alias frekanslarla anlatılıyor bunu açıklarmısınız ? Vede bu testeregi gibi olan kısımları yuvarlaktan kastınız belli periyotlarda örnekleme yapıyor aradaki kısımları tahmin hesabımı ataması için dithering yapıyor tam olarak sebebi nedir ?

Ben deneyipte gördüğümü söylemeliyimki Dithering işlemi tercihen yapılıyor sanırım. Testere gibi olan kısımların hiç oval olduğunu görmedim. Ben bu kadar detaya inmeni pek önermem. Mühendisler bile inmiyorken. İçinin rahat olması için sistemini 32 Bit 48.000 kHz olarak ayarlıyabilirsin. (Paylaşım açısındanda sıkıntı olmaz. Mp3 en fazla 320 kbps 48.000 kHz işleyebiliyor.) Ama işin daha farklı boyutları var. Görsel yöndende elindeki parçanın frekanslarını eşitlediğinde doygun olmuyor. Ancak yapılanalra bakarsak - 6 db civarında olmalarına rağmen oldukça dolgunlar. Sanki 0 db ve üstü gibi. Lanet olası clipping.

Alıntı:

---

skorey Nickli Üyeden Alıntı

Ben deneyipte gördüğümü söylemeliyimki Dithering işlemi tercihen yapılıyor sanırım. Testere gibi olan kısımların hiç oval olduğunu görmedim. Ben bu kadar detaya inmeni pek önermem. Mühendisler bile inmiyorken. İçinin rahat olması için sistemini 32 Bit 48.000 kHz olarak ayarlıyabilirsin. (Paylaşım açısındanda sıkıntı olmaz. Mp3 en fazla 320 kbps 48.000 kHz işleyebiliyor.) Ama işin daha farklı boyutları var. Görsel yöndende elindeki parçanın frekanslarını eşitlediğinde doygun olmuyor. Ancak yapılanalra bakarsak - 6 db civarında olmalarına rağmen oldukça dolgunlar. Sanki 0 db ve üstü gibi. Lanet olası clipping.

---

Aslında benim için okadar sorun olmuyor bu clipping olayı sample bazlı müzik yaparsanız elden ele giden ses bozuluyor sorun olabiliyor ama sıfırdan melodiyi siz yazarsanız bir sorun çıkmıyor yani şimdiye kadar hiç olmadı belki biraz subbass'ta ve fazla yüksek frekanslarda falan.

Bakma aslında olduğundada çok net duyuluyor. Kulaklıklarda mesela. Ama işte 32 de bu sorun neredeyse yok gibi. Tabi yine çok açınca çıkıyor ama ufak zıplamaların önüne geçilebiliyor.

Skorey acaip sekilde yanlis yonlendiriyorsun, adama detaya girmeni onermem diyorsun, sonra da 32 bit calis diyorsun. Dithering yapmak detaya girmek degildir, cok basit bir islemdir, 32 bit ise cok detayli bir islemdir, senfonu orchestra kayitlarindan kullanilir ancak, tum kayit studyolari 24 bit kayit alir, bilmiyorsan yazmak zorunda degilsin. Ayrica 70bpm'in sordugu sorular muhendislik bilgisi gerektirir, ayrica hicbir muhendiste gormedim falan yaziyorsun ya, sanki yillardir New Yorkda studyolarda takiliyorsun, hayret birsey....

Alıntı:

---

sibiryali Nickli Üyeden Alıntı

Skorey acaip sekilde yanlis yonlendiriyorsun, adama detaya girmeni onermem diyorsun, sonra da 32 bit calis diyorsun. Dithering yapmak detaya girmek degildir, cok basit bir islemdir, 32 bit ise cok detayli bir islemdir, senfonu orchestra kayitlarindan kullanilir ancak, tum kayit studyolari 24 bit kayit alir, bilmiyorsan yazmak zorunda degilsin. Ayrica 70bpm'in sordugu sorular muhendislik bilgisi gerektirir, ayrica hicbir muhendiste gormedim falan yaziyorsun ya, sanki yillardir New Yorkda studyolarda takiliyorsun, hayret birsey....

---

Aslında yapmak istediğim işten emin olmak istiyorum örnek veriyorum 96 kHz'de aldım kaydı projeyi 44.1 olarak mp3'e çevirdim bu dithering mi oluyor ? Zaten Cubase'de projeyi export ederken mp3 olarak kayıt etmek istediğinizde 44.1 olarak kendi ayarlıyor otomatik yapıyormu bu işlemi benim projedeki kaydım 96 kHz'de olsa mp3 dosyasında 44.1 mi ?

Alıntı:

---

70bpm Nickli Üyeden Alıntı

Aslında yapmak istediğim işten emin olmak istiyorum örnek veriyorum 96 kHz'de aldım kaydı projeyi 44.1 olarak mp3'e çevirdim bu dithering mi oluyor ? Zaten Cubase'de projeyi export ederken mp3 olarak kayıt etmek istediğinizde 44.1 olarak kendi ayarlıyor otomatik yapıyormu bu işlemi benim projedeki kaydım 96 kHz'de olsa mp3 dosyasında 44.1 mi ?

---

Kardes senin kafan cok karismis, dijital ortamda hersey mod2 ye gore yapilir, yani 2lik tabanli sisteme gore, hersey 1 ve 0 dir, 0.5 veya 0.35 yoktur yani. Ama analog sistemlerde kusurat vardir, dolayisiyla sesler daha dogaldir, tipki dijital kameralardaki pixel mevzusu gibi dusun. Dithering dijital sayilari yuvarlar, analoga benzetmeye calisir. Mp3 lerde ise kHz olayi kullanilmaz, bps kullanilir (bite per second, saniyedeki vurus sayisi). Mp3 kalitesi 320,280,120 kbps degerleriyle olculur. Bir wave (ses dalgasi) dosyasini mp3 cevirmek icin , ses dalgasinda bulunan 0'lar atilir( ses dalgasi 1 ve 0 lardan olusur cunku). Sinus egrisini bilir misin? Ses dalgalar halinde yayildigi icin, x-y duzleminde,dalgalarin x eksenini kestigi yerler y degeri olarak 0'a denk gelir . Dolayisiyla sen bir ses dalgasini mp3'e ceviriyorsan, zaten o ses dalgasinda kalite adina bir sey kalmamis olur. Cubase'de 44,1'i otamatik yapar, bir sesi mp3'e cevirmek dithering yapmak degildir, export yaparken dithering'i kendin secmelisin.

İlgilendiğiniz için teşekkürler çoğu soruma cevap buldum :)