Ev stüdyosu hoparlör yerleşimi ve vokal-enstruman dengesi (panlama)

İster evde kayıt yapan bir vokalist, isterse de stüdyoda mix-mastering yapan bir mühendis olalım, en önemli şey sesleri doğru duymaktır. Sesleri doğru duymuyorsak, aldığımız kayıtlar veya yaptığımız miksajlar kötü olacaktır. En pahalı cihazları da kullansak, yanlış duyum ile çalışıyorsak her şey boşuna.
Dolayısıyla, ilk önce doğru duymamız gerekiyor, bunun için hoparlörlerin ve kişinin konumunun doğru olması, şarkının dengesinin doğru sağlanması(panlama ile) ve akustik ortamın oluşturulması gerekiyor.

1-Hoparlörlerin konumu:

Hoparlörler (bir çift referans monitörü) ile dinleyici arasında bir eşkenar üçgen oluşturulmalıdır.
Eklenti 13801

Monitörler odaya simetrik olarak konuşlandırılmalıdır.

Eklenti 13800

Monitörler dik konumda, ayaklı ve masadan bağımsız, tweeter’lar kulak seviyesinde bulunmalıdır.
Eklenti 13802

Monitörler arka duvardan 20-30 cm arasında bir mesafede olmalıdır.
Eklenti 13803

Monitörlerle kulak arasında hiçbir ekipman bulunmamalıdır.
Eklenti 13804

Akustik ortam yaratılmamışsa, tavandan ve duvarlardan yansıyan sesler, doğru duyuma engel olacaktır.
Eklenti 13805

Gerekli yerlere yeteri kadar izolasyon yapılırsa sorun kalmayacaktır, tüm odayı komple izole yapmaya gerek yoktur.
Eklenti 13806

Doğru ve yanlış yerleşime örnekler:

Doğru;
Eklenti 13807

Yanlış;
Eklenti 13808


Yanlış;

Eklenti 13809

Eline sağlık, sabitledim.

2-Denge, panlama:
Şarkı içerisindeki dengeyi panlama (panning) ile yakalarız.
Genelde, vokal, bass gitar ve davul kick’i tam ortaya(merkeze) konuşlandırılır. Soldan sağa diğer enstrumanlar ağırlıklarına göre dağıtılır, böylece tüm enstruman sesleri aynı bölgeye yığılmamış olur.

Tabi davul terk parçadan oluşmaz, hi-hat, kick, tom, snare (trampet) ve cymbals (ziller)den oluşur.

Davulu panlarken iki türlü panlayabiliriz;
1.pozisyon- Seyircinin duruş pozisyonuna göre.
2.pozisyon- Davulcunun oturuş pozisyonuna göre.
Eklenti 13810

Diyelim bir şarkı yapıyoruz ve enstruman olarak, davul,bass,iki elektrik gitar, organ, horns ve birkaç adet perküsyon(tef, shaker, vb.) kullanıyoruz.Buradaki örneklerde davulu davulcuya göre panlayacağız.

Örnek 1 dengeli panlama.;
Kick ve bass tam ortada.
Sola doğru sırasıyla gitar, trampet(snare) ve hi-hat , horns ve shaker.
Sağa doğru sırasıyla gitar, cymbal(zil), tom, organ ve tambourine(zilli tef).
Dikkat edilirse, hiçbir ses birbirinin üzerine oturmuyor (Resimdeki yay figürüne panaromik stero alan denir).
Eklenti 13811

Örnek 2 panlama.;
Şarkıdan, organı ve horns’u tam merkeze koyarsak, yine denge elde etmiş oluruz ama, merkezde yığılma olur bu defa da.
Eklenti 13812

Örnek 3 panlama.;
Bu defa da , organı %100 sağ ve horns’u %100 sol yaparsak, dengeli görünecektir ama yine problemli olacaktır, %100 panlamadan kaçınmak lazım.
Eklenti 13813


Örnek 4 panlama.;
Görüntü olarak tüm enstrumanlar dağıtımış görünmekle beraber denge tamamen kaybolmuş durumda.
Eklenti 13814



3-Hoparlör (monitör):

Dik konumda olmalıdır.
Eklenti 13815

Tweeter tiz ses, woofer bass ses üretir.
Eklenti 13816

Altın değerinde bilgiler. Eline sağlık.

Çok teşekkürler aradığım çoğu şeyi buldum. Ancak birkaç sorum olacak. Öncelikle neden monitör şeklinde adlandırılmakta ? Amatörce çalıştığım için 5+1 ses sistemi kullansam olur mu ? İzolasyonda başka malzemeler kullanılabilir mi ( İnşaatlarda kullanılan köpükler vs )? Nerelerden temin edebiliriz bunları ? Birde 60 derce açıyla dönük olduklarından nasıl emin olabiliriz ? Güzelim konunun altını berbat ettiğimin farkındayım ama kusura bakmayın :D

eline sağlık bi çok kişinin işine yarıycaktır bencede

Alıntı:

---

Sativus Nickli Üyeden Alıntı

Çok teşekkürler aradığım çoğu şeyi buldum. Ancak birkaç sorum olacak. Öncelikle neden monitör şeklinde adlandırılmakta ? Amatörce çalıştığım için 5+1 ses sistemi kullansam olur mu ? İzolasyonda başka malzemeler kullanılabilir mi ( İnşaatlarda kullanılan köpükler vs )? Nerelerden temin edebiliriz bunları ? Birde 60 derce açıyla dönük olduklarından nasıl emin olabiliriz ? Güzelim konunun altını berbat ettiğimin farkındayım ama kusura bakmayın :D

---

Monitör ingilizceden gelme bir kelime, bilgisayar ekranına da , sahnede müzisyenlerin önüne koyduğumuz hoparlörlere de monitör diyoruz.

Müzik yapımında bir çift refarans monitörü kullanılır, refarans olmasının sebebi sesleri ''flat'' yani olduğu gibi vermesidir.

Diğer hoparlör sistemleri, 2+1,3+1,4+1,5+1,6+1,7+1... müzik yapımında kullanılmaz, çünkü panaromik stero bir alan oluşturup bu alan içerisinde müziği yapmamız gerekir.Bu x+1 hoparlörler oyun veya film için üretilmiştir, stero alan oluşturmamız imkansızdır.

Ayrıca refarans monitörü olmayan hoparlörler, fabrika çıkışlı olarak , alt ve üst frekansların bir kısmını duyamayacağımız şekilde üretilir ucuza mal etmek için.

İzolasyon için sesi emen malzeme kullanmalısın, o da kauçuk malzemedir. Köpük veya taşyünü malzemeler sesi yutmaz yansıtır, sesi komşuya gitmesini engeller.

Kauçuk paneli internetten veya büyük mağazalardan bulabilirsin (bauhouse, praktiker), 2-3 cm kalınlığında olması yeterli. Hatta halı-perde dahi olur.

Pramid kauçuk sünger de şöyle birşey;

Praktiker

60º tutturmak için eşkenar üçgen olmalı, birkaç derece kaçabilir tabi.

Altın değerinde bilgiler için teşekkür ederim. Hocam 2,60 x 3,70 odam var.
Ekipman :

rode nt 1a mik
m-audio firewire solo ses kartı
yamaha hs50m çift monitör.
Eklenti 15124
1-bunları resimdeki odama nasıl yerleştirmeliiim

2-praktikerden alacağım 50 x 100 cm kauçuk yalıtımlardan kaç tane almam gerekir ve nerelere yerleştirmeliyim.

3- vokal kaydında kulaklıktan dinlediğim altyapıyı az da olsa mikrofon alıyor, kapl kulaklık önerileriniz nedir (bütçe 150-200TL)

4- kasa sesini nasıl izole edebilirim. fan sesini mik almasa bile ben alıyormuş gibi rhatsız oluyorum.

Teşekkür ederim.

Çok yararlı konu açılmış gerçekten , tebrikler .

İşime yaradı

teşekkür ederim

sağol arkadaş