Türk Müziğinde Makamlar

Paylaşım için teşekkürler
Saygılarımla..

paylaşım için saol
KeyfiMuzik.Com - Müzisyenlikten Keyif Alanların Adresi!

Acem :
Acem, Klâsik Türk müziğinde mi notasına yakın bir perde.
Acem, kelimesine XV. yüzyıla ait en eski Türkçe müzik yazmalarından beri rastlanılmaktadır. Acem, ayrıca, acemaşiran, acembuselik, acemkürdi, Nevrûz-ı Acem, Uzzâl-acem, Yegâh-ı Acemî gibi birçok terim içerisinde de kullanılmıştır.

Acemaşiran (Acem Aşîrân), Klasik Türk müziğinde kullanılan şet makamlarından biri. Ayrıca neyde, alttan 13. birimde, arkada bulunan deliğe verilen isim.

Acem Bûselik, Klâsik Türk müziğinde kullanılan birleşik bir makam.

Acem Kürdî, Klâsik Türk müziğinde birleşik bir makam.

Araban (Arabân), Klasik Türk Müziği'nde bir makam.

Arabankürdi (Arabân Kürdî), Klasik Türk müziğinde az kullanılmış birleşik bir makam.

Arazbar (Arazbâr), Klasik Türk müziğinde bir birleşik makam.

Arazbarbuselik (Arazbâr Bûselik), Klasik Türk müziğinde bir birleşik makam.

Bayati (Bayâtî, Beyâtî), Klasik Türk müziğinde uşşak dörtlüsüne buselik beşlisi katılmasıyla yapılmış eski bir makam.

Bayatiaraban (Bayâtî/Beyâtî Arabân), Klasik Türk müziğinde araban ve bayati makamlarından oluşturulan bir birleşik makam.

Bayatibuselik (Bayâtî/Beyâtî Bûselik), Klasik Türk müziğinde bayati makamının buselik beşlisi veya dörtlüsü ile sona ermesinden oluşan bir birleşik makam.

Bestenigar (Bestenigâr), Klasik Türk müziğinde en eski birleşik makamlardan biri.

Bûselik, Klasik Türk müziğinde on üç basit makamdan biri.

Bûselik Aşîrân, Klâsik Türk müziğinde bir birleşik makam.

Dügâh, Klasik Türk müziğinde bir birleşik makamdır.
Şedaraban makamından Saba terkibine veya nev-eser'in yegah perdesindeki şeddinden birkaç sesin eklenmesinden oluşur. Durak perdesi, makama da adını verir.

Evcara (Evc-ÂrÂ), Klasik Türk müziğinde bir makam.

Eviç (Evç, Evc), Klasik Türk müziğinde bir birleşik makamdır.

Ferahfeza (Ferahfezâ), Klasik Türk müziğindeyegah perdesinde karar kılan makamlardan biri.

Ferahnak (Ferâhnak), Klasik Türk müziğinde bir birleşik makam.

Ferahnakaşiran (Ferâhnak Aşîrân), Klasik Türk müziğinde bir birleşik makam.

Gerdaniye (Gerdâniye), Klasik Türk müziğinde ince sol (ses) notasını andıran perde ve bir makam.

Gerdaniyebuselik (Gerdâniye Bûselik), Klasik Türk müziğinde gerdaniye makamı ile buselik beşlisinden oluşan bir birleşik makam.

Hicâz, Klasik Türk müziğindedügah perdesinde karar kılan bir makam veya do diyez notasını andıran perdedir."La Sib Do# Re Mi Fa Sol" seslerinden oluşur.

Hicazbûselik, Klâsik Türk müziğindehicaz ile bûselik makamından oluşan bir birleşik makam.

Hicazkar (Hicazkâr), Klasik Türk müziğinderast perdesinde karar kılan bir makam.

Hisar (Hisâr), Klasik Türk müziğinde bir birleşik makam veya re# notası.

Hisarbuselik (Hisâr Bûselik), Klasik Türk müziğinde bir birleşik makamdır.

Hüseyni (Hüseynî), Klasik Türk müziğindedügah perdesinde karar kılan bir makam, ya da mi notası.

Hüseyniaşiran (Hüseynî Aşîrân), Klasik Türk müziğinde birleşik bir makam.

Hüzzam, Klasik Türk müziğindesegah perdesinde bir makamdır.nevada hicaz gezinti ile başlanır.gerdaniyede asma kalışlar yapılır.gerdaniyede buselik eklenerek genişletilirse nevada hümayun gösterilmiş olur.sonra segahta hüzzam 4lüsü gösterilip,karara nim hisar gösterilerek gidilir.

Irak (Irâk), Klasik Türk müziğinde, aynı adla anılan ve kalın fa diyez notasını andıran perdedeki makamlardan biri.

Isfahân, Klasik Türk müziğinde dügah perdesindeki makamlardan biridir.

Karcığar, Klasik Türk müziğinde hareketli bir makamdır.

Kürdî, Klasik Türk müziğinde si bemol notasını andıran perde ve dügah perdesindeki bir makam.

Kürdîlihicazkâr (Kürdîli Hicazkâr), Klasik Türk müziğinde rast perdesinde bir makamdır.
Kürdîlihicazkâr, Hacı Ârif Bey tarafından yapıldı ve onun devrinden günümüze kadar şarkı formunda çok kullanılan makamların başında geldi. Makam, Kürdî makamının bir tam ses peste rast (sol) perdesine aktarılmış şeklidir.
Güçlüsü 4. derecesi olan çargâh (do) perdesidir, niseb-i şerife sayısı, kürdîde olduğu gibi 9'dur. Donanımına si, mi, la için 3 tane küçük mücenneb bemolü konur (kürdî, nîm hisar ve nîm zengûle için). Orta sekizlisindeki sesleri tizden pese doğru şöyledir: gerdâniye (sol), acem (fa), nîm hisar (mi b), nevâ (re), çargâh (do), kürdî (si b), nîm zengûle (la b) ve rast.
Dizisinin seyri inicidir. Kürdîlihicazkâr, başka şekillerde de kullanılmış ve hicazkâr-kürdî de denmiştir. Kürdîlihicazkâr adının, hicazkar makamındaki segâh perdesinin kürdî olmasından dolayı ortaya çıktığı anlaşılmaktadır. Çeşitli eserlerde, hicazkâr ve kürdî dizisi veya hicazkâr dörtlüsünün karışımı görülür. Bundan başka, makamda çok defa neva üzerinde uşşak geçkisi yapılması bir gelenektir. Böylece nîm hisar perdesi koma bemolü alarak dik hisar olur. Hicazkâr geçen yerlerde de la bekar ve fa bakiyye diyezi (evc) ile si koma bemolü (segâh) yapılır.

Mahur (Mâhûr, Farsçadan), Klasik Türk müziğinde birleşik bir makam. Makam sol'den başlar ve dizisi major diziye çok benzemektedir. Dizinin yedinci sesi Fa diyez'den biraz incedir.

Mahurbuselik (Mâhûr Bûselik), Klasik Türk müziğinde birleşik bir makam.

Muhayyer, Klasik Türk müziğinde rast perdesinde bir makam.

Muhayyerbuselik (Muhayyer Bûselik), Klasik Türk müziğinde bir makam.

Muhayyerkürdi (Muhayyerkürdî), Klasik Türk müziğinde rast perdesinde bir makam.

Müstear (Arapçadan), Klasik Türk müziğinde bir makamdır.

Neva (Nevâ), Klasik Türk müziğinde bir makam adı ve yegahtan bir oktav tiz olan re perdesidir.
Neva makamı basit makamlardan olup, Durağı Dügah perdesidir. Seyri inici çıkıcı olan makamın dizisi ise Yerinde uşşak dörtlüsüne, Neva perdesinde bir rast beşlisinin eklenmesiyle meydana gelir. Güçlüsü aynı adı taşıyan perdenin adı Neva'dır. Rast perdesiyle yeden alır. Donanımları ise Si bemol ve fadiyezdir. Makamın Özelliği: Neva makamı parlak bir makam değildir. Genişleme seslerinin fazlaca kullanılmadığı bu makamda, inici seyir yapılırken Fa bakiyye diyez (Evc) perdesi, bekar hale getirilerek Acem perdesi haline gelir. Neva üzerinde bu şekilde inici bir Bûselik Beşlisi meydana gelmiş olur.

Nevabuselik (Nevâ Bûselik), Klasik Türk müziğinde birleşik bir makam.

Nevakürdi (Nevâ Kürdî), Klasik Türk müziğinde birleşik bir makamdır.

Neveser (Nev'Eser), Klasik Türk müziğinde birleşik bir makam.

Nihavend (Nihavent/Nihâvend, Farsça'dan), Klasik Türk müziğinde bir makam.

• Durağı: Rast perdesi.
• Seyri: inici-çıkıcı. Bazen çıkıcı bazen inici gibi bir seyre baslarsa da, hemen inici-çıkıcı hale döner.
• Dizisi: Buselik makamı dizisinin rast perdesindeki şeddidir. O halde rast perdesi üzerindeki buselik beşlisine, güçlü neva üzerinde bazen bir Kürdi dörtlüsünün, bazen de buselik dizisinin ikinci seklinde olduğu gibi bir hicaz dörtlüsünün eklenmesinden meydana gelmiştir. nihavend makamı dizisi, batı müziğinin sol minor dizisiyle aynı diziye sahiptir. Güçlü, üzerinde kürdî dörtlüsü bulunan dizi eski minör, hicaz dörtlüsü bulunan dizi ise armonik solminördür.

Nikriz (Nikrîz, Farsçadan), Klasik Türk müziğinde, dizisi bir sekizli içinde gösterilebilen basit görünüşlü bir birleşik makamdır.

Nişaburek (Nişâbûrek), Klasik Türk müziğinde rast makamı ve uşşak makamının buselik si perdesiyle oluşmuş bir makamdır.

Nühüft (Nuhuft, Farsçadan): Klasik Türk müziğinde bir bileşik makamdır. Yegah makamına, hüseyniaşiran perdesi üzerindeki uşşak dörtlüsünün eklenmesiyle oluşturulmuştur. Az kullanılmış makamlardandır.

Pençgâh (Farsçadan), Klasik Türk müziğinde rast ve bayati dizilerinden oluşan birleşik bir makamdır.

Rast, Klasik Türk müziğinde bir makam.
Çıkıcı bir makamdır. Durağı SOL sesi, güçlüsü beşinci derecesindeki RE sesidir. Dizisi şu şekildedir:
SOL-LA-Sİ (koma bemol)-DO-RE-Mİ-FA (bakiye diyez)-SOL
Perdelerin Türk Müziğindeki isimleri şöyledir:
Râst, Dügâh, Segâh, Çârgâh, Nevâ, Hüseynî, Acem, Gerdâniye
Rast makamına durak sesinden başlanır, ya durakta veya güçlüde asma karar yapılır sonra tizdeki dörtlüsünde de gezinildikten sonra durak sesi olan SOL ile karar verilir.
Rast makamı, Klasik Türk Müziğinin en temel makamı sayılır nitekim "rast" Farsçada düz, doğru, sağ manasına gelir. Uzaktan andırsa da, batı müziğinde başka seslerin kullanılmasından dolayı majör gamlarıyla karşılaştırmak yanlıştır.
Rast makamında bestelenmiş bazı popüler eserler şunlardır:

• Bir gece ansızın gelebilirim
• Yine bir gülnihal
• Eski dostlar (unutulmuş birer birer, eski dostlar, eski dostlar)
• Esti nesim-i nev-bahar, açıldı güller subh-dem
• Gönül aşkınla gözyaşı dökmekten usandı artık
• Gül ağacı değilem, her gelene eğilem
• İçime hep hüzün doluyor
• Saçının tellerine gönlümü taktı kader
• Senden uzak günlerim zindân oluyor

Rast kelimesi Türk müziğinde aynı zamanda SOL sesi için de kullanılır ("Rast perdesi", "Rast üzerinden girmek").

Saba (Sabâ, Arapçadan), Klasik Türk müziğinde birleşik bir makam.

Sazkar (Sâzkâr), Klasik Türk müziğinde birleşik bir makam.

Segah (Segâh), Klasik Türk müziğinde si perdesi ve bu perdedeki makam.

Sultanihüzzam (Sultânî Hüzzâm), Klasik Türk müziğinde bir birleşik makam.

Sultaniyegah (Sultânî Yegâh), Klasik Türk müziğinde bir makam.

Suzidil (Sûz-i Dil, Farsçadan), Klasik Türk müziğinde birleşik bir makam.

Suzidil (Sûz-i Dil, Farsçadan), Klasik Türk müziğinde birleşik bir makam.

Tahir (Tâhir), Klasik Türk müziğinde bir makam.

Tahirbuselik (Tâhir Bûselik), Klasik Türk müziğinde birleşik bir makam.

Uşşak, Klasik Türk müziğinde ana makamlardan biridir. Şevki Bey'in bu makamda pek çok eseri mevcuttur.

Yegah (Yegâh), Klasik Türk müziğinde kalın re notası karşılığı sayılan makam.