Opera Nedir? Bölümleri, Çeşitleri ve Tarihçesi

Yazımızda bir orkestra veya müzik topluluğu eşliğinde sunulan opera hakkında bilgilere yer verilmiştir. Bizlerin opera ile tanışması Osmanlı Devleti padişahlarından III. Murad döneminde olmuştur. Avrupa’ya gönderilen elçilerin ülkelerine döndüklerinde operayı padişaha anlatmaları ile saray operayla tanışmıştır. Operanın tarihçesi, bölümleri ve çeşitlerinin anlatıldığı yazımız sizlerle...

Opera, temsil içeren büyük müzik eserleridir. Konuları ses, tiyatro artistlerince söylenir ve uygulanırken; müzik ile konuyu dile getirmektedir. Operalar için, en yüksek ses müziği eseri denebilir. Klasik batı müziği geleneğinin en önemli parçalarından biri olan opera bir tiyatro eserinde bulunması gereken birçok unsuru bulundurmaktadır. Buna ilaveten müzikal form ve dansın da içselleştirildiği bir yapıya sahiptir.

Opera kendini Rönesans Dönemi’nde şenlik, düğün ve festival gibi kültürel etkinliklerin sunumuna katılarak göstermiştir. 16. yüzyılın ikinci yarısında ortaya çıkan bu oyunlar, belirli bir konuyu ele alan, beş sesli madrigallerin sahnede oynanmadan sadece seslendirilmesi şeklinde gerçekleştirilmekteydi. Daha sonra ortaya çıkan resitatifin ve stile rappresentativo denen, sahneden daha çok rol alma, daha anlatımlı ve oynayarak söyleme anlayışının uygulanmaya başlanması operanın doğmasına sebep olmuştur.

Bizim operayla tanışmamız ise Osmanlı Devleti padişahlarından III. Murad döneminde olmuştur. Avrupa’ya gönderilen elçilerin ülkelerine döndüklerinde operayı padişaha anlatmaları ile sarayda müzikli oyunlar sergilenmeye başlamıştır. Şimdi dilerseniz opera sanatını ve tarihçesini hep birlikte öğrenelim.

Opera Nedir?

Eklenti 40966

Konusunu genellikle tarihten, efsanelerden, mitolojiden alan müzik eserine opera denir. Sözlerinin tümü veya bir kısmı müzikle bestelenmiş olup, içinde dans, dekor gibi birçok görsel sanatı barındıran bir sahne eseridir. Çok eski çağlardan bu yana varlığını sürdüren opera, günümüzde ne yazık ki gereken ilgiyi görememektedir. Özellikle gençler arasında hayatında hiç operaya gitmemiş ve tanışmamış kişilerin olması bu sanat dalı açısından oldukça üzücüdür. En ünlü operacılar arasında;Luciano Pavarotti, Hakan Aysev, Kirsten Flagstad, Elisabeth Schwarzkopf ve Leyla Gencer gibi isimler yer almaktadır.

Operanın Bölümleri Nelerdir?

Eklenti 40967

Operalar yazılı eserlere dayanırlar. Ayrıca besteleyip okuyacak ve oynayacak isimler ve besteyi çalacak bir orkestraya ihtiyaç duyarlar. Opera temel olarak iki parçadan yapılmalıdır. Bu bölümlerden birincisi konuyu anlatan ve genellikle şiir biçiminde yazılan sözlerin olduğu kısımdır. Bu kısma libretto adı verilmektedir. İkinci bölüm ise müzikle geçen kısımdır.

Librettolar genel olarak bilindik trajedi konularından alınmaktadır. Bilinen ünlü operaların birçoğu bu şekildedir. Genellikle umutsuz bir aşk hikâyesini, sonu ölümle biten aldatmaları anlatır. Müzik ise orkestra tarafından çalınır. Şarkılarını artistler teker teker ya da hepsi bir koro halinde söyleyebilir.

Müzik Esaslı Operaların Kısımları

Eklenti 40965

Müzik esaslı operalar çok daha kapsamlı ve detaylıdır. İçerisinde dans, koro, başlangıç ve bitiş gibi bölümler yer almaktadır. Bu bölümleri genel özelliklerine göre şu şekilde açıklayabiliriz.

• Uvertür: İlk operalar oynanırken oyun henüz başlamamışken; sinfonia adı verilen kısa bir müzik dinletisi çalınıyordu. Sonraları bu müziğe uvertür adı verildi. Bu bölüm operanın konusunun özetini yansıtmaktadır. 3 kısımdan oluşur ve genelde ortadaki kısım hızlı çalınmaktadır.
• Resitatif: Orkestra ile sıkı bir beraberlik içinde ama konuşurmuş gibi de serbest şekillerde çalınır ya da söylenir. Bu kısım aryaların doğuşunda önemli rol oynamaktadır.
• Arya: Operada belirli kişilerin uzun uzun solo olarak söyledikleri bölümdür. Aryaların birinci bölümü konuşma şeklinde geçer. İkinci kısmı ritmik hale gelir. Genelde andante temposunda ilerler. Son bölüm ise allergo temposu ile söylenir.
• Koro: Oyuncuların tamamının ya da çoğunluk kısmının beraber söyledikleri aryadır. Koroyu oluşturan sesler erkeklerdense erkek korosu, kadınlardansa kadın korosu adını alır. Koro kişi sayısı birkaç kişiden başlayarak 150 hatta 200 kişiye kadar çıkabilir.
• Final: Operaya ait son kısımdır. Bu bölümde orkestra koro ve solo sesler ile beraber çalıp söyler. Genellikle final her zaman şatafatlı bir gösteriye çevrilir.
• Bale: Operanın uygun zamanlarında balerinler tarafından ifşa edilen dans gösterileridir. Bale öncelikli ise bu operalara direkt olarak baleli opera adı verilir.

Opera Çeşitleri Nelerdir?

Eklenti 40964

Türkiye’de opera son yıllarda gelişme göstermiştir. Ankara Devlet Operası kurulmuş ve Türk besteciler çeşitli birçok opera yazmışlardır. Ahmet Adnan Saygun ilk Türk operasının bestecisidir. Operanın iki türü bulunmaktadır.

• Opera: Acıklı konulardan oluşan, şarkılı, müzikli oyunlardır.
• Operakomik: Operaya komik unsurlar ilave edilmesi ile oluşmuşlardır. Ayrıca opera buffa ismi de verilir.

Operanın Tarihçesi

Eklenti 40963

Rönesans döneminden sonra İtalya toprakları üzerinde görülen bir tiyatro türüdür. İlk opera örneklerinin Politian’ın Orfeo adlı eserinden ya da pastoral adı verilen tiyatro türünden meydana çıktığı düşünülüyor. Pastoral tiyatrolarda koro eşliğinde söylenen şarkılar ve müzik de bulunuyordu. Bu sebeple bu savın doğru olma ihtimali yüksektir. Ancak bazı tiyatro tarihçileri, genellikle operanın tek başına bir tiyatro türü olduğuna inanmışlardır.

Floransa topraklarında ismine Camerata denen bir müzik bilginleri topluluğu Yunanlıların eski tarihine ait sahne oyunlarını yeniden oynatmak ve yaşatmak istemişlerdi. 1595 yılında Defne isimli yunan oyunu, baştan sona şiir halinde ve müzik eşliğinde oynandı. 1637 yılında Venedik’te ilk büyük tiyatro yani opera yapıldı ve bu eserler çeşitli kitlelerce çok beğenildi.

Arkasından birçok şehre yayılmaya başladı. İngiltere ilk operasını Rodos Kuşatılması ismi ile 1656 yılında yazıp oynadı. Paris’teki büyük opera tiyatrosu 1862 yılında yapılmaya başlandı ve 1874 yılında bitirildi. Operanın komik tiyatrosu ise 1898 yılında yapılmıştır. Opera oynanacak yerler özel yapılar ve sistemler gerektirdiği için opera ile beraber yapıların gelişimi de sağlanmıştır.

https://youtu.be/-EAgKvqu2a0


Kaynak: https://bilgihanem.com/