Dünyada Keman

Dünyada Keman


http://www.thecipher.com/viol-guitar_Raphael_1514.jpg


Tarihte ilk olarak 16. Yüzyılda İtalya’nın kuzey bölgesinde karşımıza çıkan kemanın kökeni tam olarak bilinmemekle beraber, icat edilmesiyle ilgili ortaya çeşitli görüşler atılmıştır.

1500′lü yılların ortalarında İtalya’nın Brescia, Bavyera’nın Füssen şehri ve Fransa Paris’te aynı dönemlerde yapıldığı tahmin edilen ilk kemanın Rebec, Rönesans kemanı, Fiedel, Fiddle ve Lira de Braccio gibi ortaçağ Avrupasına ait enstrümanların geliştirilip değiştirilmesiyle oluşturulduğu yaygın bir görüştür.

Lavignac tarafından ileri sürülen bir görüşe göre ise keman, Oğuz Türklerine ait Frenk Kemençesinden ve Viyel den esinlenerek oluşturulmuştur. Bir takım kaynaklarda Araplara özgü bir çalgı olan Rebab adlı enstrümandan geliştirildiğine yer verilmiştir. Bu görüşlerin doğruluğu bilinmemekte ve kanıtlanamamaktadır. Kemanın ilk kez Avrupa’da yapılmış bir enstrüman olması genel olarak kabul görmüştür.

Keman hakkında ayrıntılı bilgi veren, ulaşılabilen en eski metin 1556’da Iyon’da Jambe de Fer tarafından kaleme alınmıştır. keman 1565 yılında ilk kez St Riggo ve Corteccia eserleriyle orkestrada yer almıştır. İlerleyen yıllarda orkestralarda keman, birinci ve ikinci keman olarak ayrılmaya başlanmıştır.

16.ve 17. yüzyıldaki keman yapım ustaları Nicolo Amati , Paolo Maggini , Giuseppe Guarneru , Antonio Stradivarius kemanı şekillendirmişlerdir. Amati, Stradivarius, Guernerius gibi keman yapımcılarının yetiştiği Cremonia okulu ile 18 ve 19. Yüzyıllarda keman yapımını zirveye ulaşmıştır. O zamanki kemanların bugüne göre boyunları daha kısa, perde bölgesi daha kısa ve köprüleri daha düzdür.

İlk olarak İtalya’da ortaya çıkan kemanın yapımında o dönemlerde İtalyan ustalar öne çıkarken, 19.yüzyıl ile birlikte durum değişmiş ve Fransız yapımcılar adından söz ettirmiştir. Bu dönemde ün kazanmış keman yapımcıları Nicolas Lupot Jean, Baptiste, Vuillaume’dir.

Keman şeklini temelde korumakla birlikte, 19. yüzyılda bazı değişikliklere uğramıştır. Bu dönemde çalgının tellerini daha çok gerebilmek, gücünü arttırmak ve ses alanını genişletmek amacıyla sap arkaya daha çok eğilmiş, perdelik uzatılmış ve kuyruk eklenmiştir. Kemanın iç yapısında olan değişiklikler ise köşelerin, takozların, bas balkonu ve can direğinin boyutlarının büyütülmesidir. Çağdaş Kemanda gövde ve sap daha uzun ,köprü daha yüksektir .

İlk yapıldığında 7 telli bir çalgı olan keman, tutuş zorluğu ve kaba görünümü nedeniyle zaman içinde değişimler yaşamış; telleri önce 6, sonra 5 ve son olarak da 4 telli şeklini almıştır.

Keman klasik eserlerde ilk kullanılmaya başlandığı zaman alt sosyal seviyede bir estrüman olarak görülmüştür. Ancak Claudio Monteverdi’ nin Orfeos’u gibi eserler ve “24 Viyolons du Roi” gibi topluluklarla bu statüsü de yükselmeye başlamıştır. Bu tırmanma Barok dönemde de Antonio Vivaldi Jsbach ve Georg Philip Telemann gibi bestecilerle devam etmiştir.

Keman virtüözleri ilk olarak 19. yüzyılda tanınmaya başlanmıştır. Covanni Viotti, Isaac Stren Mischaelman ve Nathan Nilstain, David Oistrach Pinhas Zuckerman, jacah Heifelds kemanda ün yapmış isimlerdendir.

Keman yapım ustaları 20. Yüzyılda uzmanlaşmıştır. En büyük keman yapım ustalarıarasında GagliAnolar, C.Fegant, J. B. Guadagnini, A. Guarneri, L. Guersan, Klotlar, G. P. Maggini, D. Montagnana gibi isimler yer almaktadır.

Kemanın diğer dillerdeki karşılıkları:

Almanca: Geige, Fransızca: Violoa, İngilizce: Violin, İtalyanca: Violino