DERS 11

Dönüşler – Form oluşturma.buraya ilave olacak !!!!!

Nota ve metodla çalışma yaparken, tekrar eden yerleri birkez daha yazma ve fuzuli kağıt israfından kurtulmak için çeşitli kolaylaştırıcı işlemler vardır. Mesela ilk derslerde öğrenmiş olduğumuz iki noktalı olan ölçü çizgisini gördüğümüz zaman kendisinden önce gelen işaretli bir yer yoksa en baştan tekrar tamamı çalınır ve bitiş çizgisinde iş biter demiştik.
Biz bunları alıştırmalarımızın bazılarında tekrar baştan çalışma yapılsın diye uygulamaya koymuştuk.
Bu dönüş işareti olan iki nokta üstüste’nin işimizi görmediği zamanlarda Senyo denilen ve S harfinin benzeri olan (biraz sola yatık S harfi gibi düşünün) harfi “slash”, yani taksim=kesme=bölme işareti olan bir çizgiyle kesen ve $ işaretine benzeten, sağına soluna birer nokta koyulmuş simge ile istenilen bir yerden gene istenilen bir yere gönderebiliriz. Mesela A paragrafı ve B paragrafı olan bir kalıbımız olduğunu düşünün. Bu A kalıbını bir kere çaldığımız zaman otomatikman B ‘ye geçmemiz gerekir. Ama biz biliyoruz ki A’yı tekrar ettirmek istiyorsak son ölçüsünde, bitiş ölçü çizgisinden önce koyacağımız iki nokta üstüste ( işaretiyle tekrar başa döndürme imkanımız var. Diyelim ki bunu yaptık (veya yapmadık) B’ye devam ederiz. Kaç ölçülük bir çalışmaysa çalar sonuna geliriz. İşte burada gerekiyorsa en başa gidip, partisyonu tekrar baştan başlayıp sona gitme ihtiyacı varsa partisyonun en sonuna Senyo denilen işareti koyarız. Ama bu yetmez tabiii. Nereye dönülmesi isteniyorsa bir Senyo işareti de oraya koymamız gerekmektedir. Biz en başa döneceğimizi düşundüğümüz için Senyoyu da başa koyarız.
Demek ki Senyo görüldüğü yerden önceki Senyo işareti olan yere dönüşümüzü sağlayan bir işarettir. (Benzer olarak da Coda (koda okunur) işareti vardır ve coda’dan coda’ya atlanır.

Ayrıca Dolap denilen ve 1.nci, 2.nci dolap gibi dönüşü yapıp gelindiğinde birinciden ikinci dolaba atlama yapılacağını bildiren tekrar işaretleri söz konusudur. Genellikle partisyonun sonunda olur. Birinci dolap yeri dahil iki nokta üstüste dahilinde kalan kısım tekrar çalınıp birinci dolabın olduğu yerden ikinci dolapa atlanır ve finale gidilir.
Bunlar partisyonun Form’larını oluşturmaya yarayan işaretlerdir. Sadece bilginiz olsun diye anlattım. Bizden sonraki yapacağınız eğitim çalışmalarında, eğitimi veren hocalarınız bu kalıp ve formları size göstereceklerdir.
Ben basit bir alıştırma örneğiyle bu işaretlerle ilgili Form’un ve anlattığımız işaretlerin örneğini ders notlarının sonundaki alıştırma bölümünde çalışmalarınıza sunacağım..

DERS 12

Senkop, notalardaki ses kaydırmaları.

Senkop çok basit anlamda, ölçüler içerisinde bir notanın hafif vuruşla başlayıp kuvvetli vuruş üzerine devam etmesi demektir.
Bize bu teorik kavramı değilse de oluş biçimi bilgi takviyesi yapacaktır.
Senkop notalarda yer değiştirme sonucu oluşturulur. Bu kavramın alt yapısını önce bir dörtlük ve iki dörtlük notalarda görerek esas olan sekizlik ve çok kullanılan onaltılık üzerinde görelim ve bu derste ayrıca batı ritmlerinde önde gelen iki ritmi çeşitli yanlarıyla inceleyelim.




Örneğimizde bir adet dörtlük notanın yanında ikilik nota ve onun yanında da bir dörtlük nota bulunmakta. Bir-iki-üç-dört diye sayarak birinci dörtlük vuruşu yaptıktan sonra ikinci vuruşu biraz kuvvetlice ikilik notada yaptığımızda ve üçüncü vuruş olan dörtlük notaya da normal kuvvette vuruğumuzda bir senkop oluşumundan bahsedebiliriz.



Sekizlik ve dörtlük notalarla oluşturulmuş senkop ilk üç vuruşta yer almaktadır ve ilk iki dörtlüğü kapsamaktadır. Hemen peşinden onaltılık ve sekizliklerden meydana gelmiş iki dörtlüğü kapsayan senkoplarla dört dörtlük ölçü tamamlanmış olur.

Benzer şekilde sekizlik bir notadan sonra gelen dörtlük ve onun peşinden gelen bir nota sıralanmasında, birinci vuruşu normal kuvvetle ve ikinci vuruşu kuvvetlice yaptığımızda, nota yer kaydırmaları tekniğinin yanında sesin hafif başlayıp kuvvetli vuruşumuz üzerine devam etmesi bize senkop olgusunu öğretmiş olur. Bu örneği onaltılık-otuzikilik gibi küçülterek devam ettirebiliriz.


Senkoplu notayı oluşturma böyle bağ ile yapılabilir. Ortadaki notaya kuvvetlice vurulması yeterlidir. Örnekte onaltılık notanın sekizlik notayla bağlantılı senkopunu görmektesiniz..












Senkoplu vuruşlar genellikle bir küçük nota değerinin peşinden gelen daha büyük nota değerinin sese hakim olan kuvveti ve tekrar küçük değerli nota gelişi şeklinde yapılandırılır. Hemen her müzik türünde ama özellikle caz ve latin müziğinde daha fazla kullanım alanı vardır.





Yukarıdaki notalarla aşağıdaki notaları kıyaslayın.Benzer noktaları yakalayın









Rock, Heavy Metal ve Funk tarzı yeni ritmlerde de bass drum vuruşlarında bu motif çok yaygın kullanılır. İlerleyen sayfalarımızda bu vuruşları iki vuruş değerindeki ve bir vuruş değerindeki analizlerimizde vurgulayarak belirteceğiz ve sağlam öğrenilmesi için nasihat vereceğiz.








Bahsettiğimiz bir ve iki vuruşluk analizler, yaygın ritmlerde çokça kullanılan motif ve pattern’lerin bir parçasıdır ve genellikle derslerimizin başından beri anlattığımız standart çalışma etüdlerinde hep yer alan bilgilerdir. Basit bir örnek belirtmek gerekirse, Paradidle, bu vuruşların hemen başında gelebilir. İlerideki örneklerde el ve ayak ile yapılmış paradidle’ların neleri oluşturduğunu, sekizlik ve onaltılık senkop tarzı vuruşlarla nelerin yapıldığını görünce siz de şaşıracaksınız. Bu nedenle bahsettiğim vuruşları çok iyi çalışın.


Bu örnekte ilk iki dörtlükte paradidle sağ ayak ve sol el arasında yapılıyor ve çok güzel ve zor bir ritm örneği oluşturuyor. Peşinden gelen senkoplu bir dörtlük aslında sağ eli sekizlik gidildiği için 16’lık bir el ayak kombinasyonu oluşturuyor.Ve rock’çularla funk’çıların dördüncü dörtlüğü motifi tamamlıyor. Bu ritmi tanımayanınız yoktur herhalde. Bu ritmi, parçalarını etüd ederek, sağ elinizi sekizlik giderken yapmaya çalışın. Eğer şimdi yapamazsanız-ki çok zordur; uğraşılması gerekir. Zaman içinde yapacaksınız. Ama, seslerini beyninizde oluşturmaya çalışın. Okuyarak yapmayı deneyin. Bir dörtluk parçaları yaptıktan sonra çok yavaş şekilde birleştirdiğiniz zaman bir de bakacaksınız ki kendiliğinden hız kazanıyorsunuz. Bakalım parçalara ayırdığımızda durum nasıl gözüküyor:







Yazmış olduğumuz ders notları arasında anliz için yazmış olduğumuz notalarda çok çeşitli beat ve rock pattern ve motifleri gizlenmiştir. Bu notlardan birazcık nota bilgisi edinmiş arkadaşlar bu öğrendiklerini biraz daha ilerletip pekiştirerek bu motiflerin ritmlerini rahat bir şekilde atabilecek duruma erişebilirler. Bütün mesele, biraz anlamış oldukları nota bilgilerini, vermeye çalıştığımız refleks yeteneğini geliştirme etüdleriyle birlikte kullanabilme becerisi için sabırla ve düzenli çalışmaları.... Bu çalışmalar belli bir ölçüyü geçmiş ise çalışmalarının neticesini almış olduklarını görmekteler.





Bundan sonraki aşamada motif olarak verilmemiş olan birkaç ritmin örneğini aşağıda veriyorum.



Bu verdiğim ritm motifi benim için en zor olan pattern’lerden biridir.Sağ ayak ve sol elin bu gidişine, sağ elle sekizlik hi-hat vuruşu eklenerek yapılacak çalışmadır. Bir dörtlük parçalara ayırıp analiz ederek uğraşmanızda yarar vardır.(Notayı yazarken en son vuruşu trampet yerine 2.nci alto tomtom yerine kaydırmışım. Esas olan vuruş yeri trampettir. Ama hoş bir ses ve görüntü vermiş. Bilerek değiştirmedim.)


Burada yazılı olan sağ ayak ve sol el hemen en çok bilinen beat vuruşunu vermektedir. Sol el kullanırken hi-hat’in pedalını sol ayakla kullanır ve hi-hat üzerinde sekizlik vuruşlar yaparsanız vuruş karakterinize göre yüzlerce hızlı-yavaş parçanın temel ritmini yakalamış olursunuz. Benzer olarak:


bu ritm ile


bu ritm altyapısı binlerce parçanın temelini teşkil etmektedir. Yapılacak ilave bu ritmlere sağ elle sekizlik vuruşları ve 2-4’lerde hi-hat’i kullanmaktır.
Ancak, bu yeter mi?.... Hayır, çünkü biz hi-hat’e vuruş tekniklerini, hi-hat’in açılma ve kapanmasından elde edilen güzel sesleri henüz tam olarak ortaya koymadık. İşte bu eksikliği gidermek için aşağıdaki çalışmaları yapalım. TWİN PEDAL kullanmak niyetinde olanlar yukarda görülen iki ritmi sol ayakla başlayarak tam tersine çok çalışsınlar.....

Alttaki vuruşlar disko ritmini veren ve ikinci sekizliklerde hi-hat’i birazcık açarak hafif aksan verdiğimiz vuruşlarla yapıldığı takdirde kendine has bir güzellik oluşturur


Yanda göstermiş olduğumuz bu “o” işaretleri hi-hat’in
pedalını gevşek bırakan ve hi-hat’i açılırken yapılan vuruş
kavramını gösterir. Yani bu “o” işareti hi-hat pedalını açma
işlemini anlatır. Aynı noktadan hareketle, “+” işareti de hi-
hat’in pedalının kapatılmasını yani pedala basılmayı gösterir. Demek ki, örnekteki notaları biraz daha ilerletirsek son şeklimiz şu olur:



Dikkat edilirse, hi-hat pedalının zorunlu olarak basılı

tutulduğu yerlerde “+” işaretlerimiz yer almakta. Tabi burada her davulcunun kendi karakteristiği olan hi-hat’i açma yüksekliği, vuruş kuvveti ve sol ayağının kalkma mesafesi gibi özellikler şahıslara bağlıdır.(Biraz da parçaya)





o ve + nın yandaki gibi yazılması da

mümkündür. Burada dikkat ederseniz beat tarzı vurulan ritmde üçüncü sekizlikte hi-hat pedalı açılırken vuruş biraz aksan kazanıyor, dördüncü sekizlikte (dörtlükte değil, dikkat) hi-hat kapanıyor, vuruşlar devam ediyor ve yedinci sekizlikte hi-hat tekrar açılırken vuruş yapılıyor ve nihayet sekizinci sekizlikte hi-hat kapalı hale geliyor. Çıkan sesler de bizim istediğimiz güzelliği veriyor.

Şimdi aynı örnek notalarımızda açma kapama ve vuruş şeklimizi değişik yazıp farklılıkları inceleyelim:


Tamamen farklı bir şey çıktığını anlamak o kadar zor olmasa gerek!...




Yandaki örneği de ikinci ve dördüncü vuruşlarda açık hi-hat ile çalma, tamamen kapalı çalmaktan çok farklı olacaktır.

Hi-hat’lerle ilgili yaptığımız bu örnekleri birinci vuruşta açma kapamalar ve ikinci vuruşta açma kapamalar gibi iki ayrı şekilde epeyce çalışıp sol ayağınızı ve moeller tekniği ile sağ elinizin bilekten hareketini pekiştirin.


Aşağıdaki motiflerde Rock ve Beat ile ilgili ritmlerin sol - el sağ ayak vuruşlarını çok iyi çalışmanızı öneriyorum.




























Öğrencilerin bundan sonraki çalışmaları, eğer devam edeceklerse, mutlaka bu düzeyin üstünde ders veren saygıdeğer hocalar sayesinde olacaktır. Müzik piyasamızda, dershane ve hoca olarak çok kıymetli arkadaş ve üstadların olduğunu biliyorum. Ancak yazılı belge olarak çok eksiklik olduğu da malum. Benim davul çalmayı öğrenmemde birinci dercede rolü olan, kendisi de davulcu olan ve Türkiyede bu işi meslek kolu haline getiren babam’ı ve Rahmetli bateri hocam Salim Ağırbaşı anarken, 1960’larda yazmış olduğu metodunun piyasadan kaybolmuş olduğunu üzülerek gördüm. Bunun yanında, hiç bir yayın yok derken çok kıymetli bir davulcu ve faydalı insan olduğunu gördüğüm Dede lakaplı İlhan Özdeniz’in davul metodunu duydum ve hemen aldım. Gerçekten, davul için çok güzel şeyler yazmış. Hepinize tavsiye ediyorum. Ölçü ölçü inceleyin ve çalışın.
Bizim notlardan sonra çok zevkli bir çalışma yapacağınıza inanıyor ve hiç tanışma imkanımız olmayan bu arkadaşa yaptığı katkılardan dolayı teşekkür ediyorum......Ve sanıyorum ki diğer üstadların da düzeyli çalışmaları yayın olarak piyasaya gelecektir.
Ben 25 yıl davulculuğa ve müziğe çok uzak kalmış biri olarak bu notları hobi olarak yazıp sizlere sunabildiğim için çok mutluyum.(Çetin Çalışır abimizin metodunun varlığını söylediler. Ben henüz görmedim ama hemen alacağım. Çok güzel çalışma alıştırmaları olduğunu söylüyorlar. Benim müzik piyasasından uzakta kalmam gerçekten bu bilgi eksikliğinde de kendisini gösteriyor.)
Konunun üst düzey uzmanı olan arkadaşlar eğer hatalarım varsa mazur görsünler. Ama birileri bu çalışmaları başlatmalı. Yurtdışında sesli-görüntülü olan bu yayınları yapmak için elimden geleni yapacağım.

DERS 13

Son sözler – Tavsiyeler – Birkaç not.buraya ilave var!



Üçlemeleri sadece bu haliyle göstermiştik. Ama üçlemeler aşağıdaki örneklerin haricinde o kadar geniş bir konudur ki, hakkında başlı başına kitap yazılmıştır. Steve Smith’in 3 üzerine 2 vuruş diye tariflediği dersleri ve Dave Weckl’ın videosundaki benzer dersleri izleyin.(Bu imkanı yaratın)











Gene Steve Smith’in Shuffle ritmi ile ilgili vuruşlarını Beat’ın oluşmasını izleyin.






Swing yapısını ve 6/8 ile 12/8 yapısının ilişkilerini inceleyin.







Arada bu müzikte 32’lik nota da vardı diyenlere bir sekizlikte olan kadar, yani 4 tane notayı da koyalım dedik.



Dokuzlama denilen vuruşta da 32’lik kullanılıyor.



Beşlemede de....




Başka bir dokuzlama.





Şimdi geldik en başlara.....İlk derslerdeki ezgilerle nota öğrenmeye başladığımız ikinci derse... Pam-pa-pa, pam-pam, pa-pa-pam, pam........Bu gerektiği zaman acip bir atak haline getirilebilir. Çeşitleriyle deneyin bakalım, kaç çeşit atak çıkarabileceksiniz.?




İşte bir basit daha....Ama bu basitler de işin temeli. Bu basit notalardan da çeşitli yerleri kullanarak ne sesler çıkarabilirsiniz.!....



Hadi bakalım üçlemeyle double stroke çalışalım. (Bunu mutlaka yapın)


Hadi, makineli tüfek gibi altılamalı atak....

Birazcık da aksak ölçülerden bahsedip dersleri kapatıyoruz arkadaşlar.

Basit ölcüler deyip, vuruşları ikiye bölünebilen 2/4, ¾, 4/4’lük ölçülerden epeyce ders gördük. Ayrıca 6/8 ve 12/8’den bahsettik fakat bu son iki ölcü’nun vuruşlarının eşit üç zamana bölünebildiği için bileşik ölçüler olduğunu söylememiştik. Özetle, vuruşları eşit üç zamana bölünebilen usuller birleşik usullerdir. 9/8’lik usul de buna dahildir.
Ama biz 9/8’liği hep aksak usul bildiğimiz için bunun dışındaki aksak olmayan 9/8’liğin
Birleşik usul olduğunu bilelim.
Aksak usullerde, mesela 5/4’lük veya 5/8’likte, 7/8’likte veya 9/8’likte basit olarak görünen aksak kalıplar vardır. Bunlar mesela 5/8’liği ele alırsak;

1-2 , 1-2-3 - 1-2 , 1-2-3 kalıbı veya 1-2-3, 1-2 - 1-2-3, 1-2 gibi bir vuruş şekliyle gidip tempolarını sürdürürler.

Benzer olarak 7/8’likte

1-2 1-2 1-2-3 şeklinde veya 1-2 1-2-3 1-2 kalıbıyla ya da 1-2-3 1-2 1-2 gibi sekizliklerin dizilmesiyle sürüp giderler.

9/8’likte de 1-2, 1-2 , 1-2, 1-2-3 kalıbıyla gibi gidilebildiği gibi;

1-2-3, 1-2, 1-2, 1-2 olabildiği fakat 1-2-3-4 , 1-2-3-4-5 kalıbı ağırliklı ritmlerin daha çok kullanıldığını görüyor ve işitiyoruz.

Sizlerin öğrendiği 8’lik notalardan bu aksak ritmlerin hepsinde başarılı olmamanız için hiç bir sebep yoktur. Çünkü yıllardan beri bu güzel ritmlerin beşiğinde yaşıyoruz. Mühim olan bunları parçalarına ayırarak sayabilmektir.

11/8 ve 13/8 gibi ritmlerde fazla bir becerim yok. Bu konuda bir şey söyleyemiyeceğim. Ancak yukarıda açıkladığım kalıplar gibi kalıpları olduğu muhakkak. 18/8’lik ölçü de kendine özgü bir ritm.

Özetle, çok uzman olmadığımız halde bilebildiğimiz kadarıyla bir şeyler sıraladık ve umarız ki sizlerin de yüzeysel bildiği bazı şeyleri bir temele oturtmaya çalıştık. Bundan sonraki çalışmalarınızda hepinize başarılar diliyorum. Amatör ruhunuzu daima canlı tutmaya çalışın.

"Yavuz Küçükyıldırım" dan ALINTIDIR