TONMAYSTER

■ Limiter'ler ve compressor'ler birer otomatik gain kontrol üniteleridir. Se*sin seviyesini otomatik olarak ayarla*mamıza yararlar.
Genel olarak dinamik ünitelerinin kullanımı 5 ana başlık altında topla*yabiliriz:
1. Sistemimizi ani ses değişimlerinden korumak: Sinyal ve gürültü seviyesini optimum seviyede tutarak yüksek seviyelerde kayıt yaparken beklenmedik yüksek ses seviyelerinden ve distortiondan korumak için ses veri yoluna Limiter koyabiliriz.
2. Loudness artırımı: Sesi daha yoğun ya da daha zayıf yaparak Loudness seviyesini değiştirebiliriz.
3. Gürültü seviye kontrolü
4. "s", "t" ve "p" gibi gürültü çıkaran harflerle başlayan seslerin kayıtlarının kontrolü.
5. Özel efektler

Compressor'ler: Compressor'ler düzenli olmayan ses seviyelerini düzelten bir çeşit otomatik ses seviye ayarlayıcı olarak çalışarak, sesleri daha balanslı ve düzgün duymamıza ve kayıt etme*mize yardım ederler. Ses çok yüksek*ken ses seviyesini azaltır, ses seviyesi belli bir seviyeye düştüğünde hiçbir şey yapmaz. Sesin başından sonuna kadar belli bir balans içinde olmasını sağlar.
Enstrüman veya insan sesi kaydederken her sesin bir di*namiği vardır. Kayıt esnasında enstrümanlar çalmışa göre yüksek ve düşük seviyelere ulaşırlar ve buna enstrüman dinamiği denir. Her ses kayıt cihazının da değişik dinamik seviyeleri vardır. Bu yüzden ses kayıt yaparken dikkat et*memiz gereken iki önemli hu*sus vardır:
• Eğer çok düşük seviyede kayıt yaparsak kayıt yaptığı*mız cihazın doğal olan gürültüsünü de duyulur bir seviyede kayde*deriz.
• Eğer çok yüksek seviyede kayıt ya*parsak seste bozulmaya (distortion) neden oluruz.
Bu iki sorundan kurtulmanın en ko*lay yolu compressor kullanmaktır. Iyi ayarlanmış bir compressor ile kayıt yapmak, en yüksek ses seviyelerini distortion oluşturmadan ve en düşük ses seviyelerine de gürültü seviyesinin üzerinde tutarak kayıt yapmamıza olanak sağlar.
Compressor'lerde Threshold, Ratio, Release ve Hold gibi bir takım ayarlar vardır.




Cubase'de edit ve aranje
Bu yazıda Key Editör, Sample Editör ve Aranje sayfası fonksiyonlarının bizlere sağladığı kolaylıkları göreceğiz.

CUBASE'DE yeni bir proje sayfası veya halen üzerinde çalışmakta oldu*ğumuz bir Cubase şarkısı açalım. Transport panelindeki locator'un L değerine 1 ve R değerine 2 yazarak 1. ve 2. bar arasını loop alanı olarak işa*retleyelim. Bu loop alanı içersindeki herhangi bir MIDI Part'ı üzerine çift tıklayarak KEY EDITÖR penceresini açalım.
KEY EDITÖR

Key Editor'ün içinde görülen yatay uzun barlar bize dikey konuma göre notaları, yatay konumuyla ise nota uzunluklarını ve hangi ölçüde olduğu*nu gösterir. Sol tarafta gördüğümüz MIDI Keyboard, bize doğru notaları seçebilmemiz için sanal bir keyboard görevi görür. Key Editor'ün altında bulunan 'Controller Display (göster*gesi)' velocity, modulation vb diğer MIDI değerlerini grafik olarak görmemizi sağlar.
Key Editor'de faremizi herhangi bir noktaya getirdiğimizde üst taraftaki Toolbar'da hangi nota ve ölçü içinde olduğumuzu ve sağ taraftaki sanal pi-yano'dan da hangi notayı işaretlediği*mizi görürüz.
► Key Editör'den kalem (pencil) ara*cını seçelim.
► Dilediğimiz herhangi bir noktaya tıklayalım.
► Eğer sadece bir kere tıklarsak yaz*dığımız nota "length Q" değeri kadar olacaktır. Daha uzun notalar yazabilmek için length Q değerini her sefe*rinde değiştirmektense faremizle tık*layıp sağa doğru çekerek istediğimiz uzunlukta notaları daha kolay elde edebiliriz. > Yazdığımız notaların şiddeti (velo-city) tool barda'ki "insert velocity" değeri kadar olacaktır. Notaların şid*detini "key editor"ün altındaki "cont-roller display"den yapabiliriz.
"The Snap" fonksiyonu bize yerleş*tirdiğimiz notaların doğru yerlerde ol*masını sağlar. Bunu Bars+Beat, Se-conds, Time Code, Samples değerleri*ne göre yapabiliriz. Biz örneklerimiz*de Bars+Beat seçeneğini kullanacağız.


KEY EDIT ile düzeltmeler

Yazdığımız bir notayı düzeltmek için Tool Bar'dan"Arrow" aracını kullanı*rız. Sadece bir notayı düzeltmek isti*yorsak o notanın üzerine bir kere tık*layarak işaretleyelim. Birden fazla no*tayı düzeltmek istersek klavyemizden Shift'e basıp düzeltmek istediğimiz di*ğer notaları da tıklayarak seçebiliriz. Faremizi işaretli notanın/notaların sol başına veya sağ başına getirerek sol-tıklayıp sağa sola çekersek seçtiğimiz notanın uzunluğunu ve başlangıç nok*tasını değiştirebiliriz. Faremizi seçtiği*miz notaya sol tıklayıp yukarı-aşağı çekersek de notayı değiştirmiş oluruz. Ctrl-A ile tüm notaları seçerek aynı anda tüm notaların değerini değiştire*biliriz.

Velocity: Velocity bize notaların hangi sertlikte/şiddette çalındığını gösterir. Key editörün altındaki "Controller" göstergesi, notaların velocity değerle*rini grafik olarak değiştirmemize ola*nak sağlar. Velocity değerleri ise, bize yazdığımız notaların kulağa daha doğal gelmesini sağladığı gibi şarkıları*mızda iniş ve çıkışları da kolayca yap*mamıza yarar.
Ouantize: Quantize notaların yerli yerin*de olmasını sağlayan bir fonksiyondur.
Aranje sayfasında quantize yaptığı*mızda seçili olan part ve içindeki no*talar da quantize işlemine tabii olur. Key Editor'de ise sadece seçili olan notalar quantize işlemine tabii olur. Hiçbir nota seçili değil ise bütün nota*lar quantize işlemine tabii olur. (Kısa-yol"Q")
Şimdi bir örnekle Quantize fonksi*yonunu görelim:
Örnek olarak 10 tane nota kaydetti*ğimizi ve bunu Key Editor'den düzel*teceğimizi farz edelim.


Yukarıdaki resimde de görüldüğü gibi bazı notalar tam yerli yerinde değil ve dinlerken de kulağımıza doğru gelmiyor.
► Key Editor'de quantize, 1/16'lık nota değerinde seçili olarak açılır. Eğer 1/32'lik 1/8'lik veya diğer bir de*ğere göre quantize yapmak istersek Tool Bar'daki "Quantize pop-up" menüsünden bu seçimi yapabiliriz.
► Tüm notaları quântize yapmak için herhangi bir nota seçmeye gerek kal*maksızın MIDI menüsünden "Över quantize - Q" seçeneğini tıklayarak qu-antize işlemini gerçekleştirmiş oluruz.
► Sadece belirli notaları Quantize yapmak için Tool Bar'dan "Arrow" aracını alıp gerekli notaları işaretle*dikten sonra quantize (Q) yaparız.


► Key Editor'de her hangi bir Cont*roller göstergesi yoksa Key Editor'ün herhangi bir yerinde faremizle sağ tıklayalım. Açılan menü seçenekleri*nin en altında bulunan "Create New Conroller Lane" seçeneğini seçelim. Böylece velocity göstergesi Key Editor'ün altında açılmış oldu. Eğer açı*lan ufak pencerenin içindeki pop-up menusunu de açarsak daha birçok controller seçenekleri olduğunu görü*rüz. Biz örneğimizde "velocity " seçe*neğini inceleyeceğiz.